Boeddha’s uitsmijter – recensie

03 oktober 2020

Door Harm Rienks

De meeste boeken die je iets vertellen over boeddhistische verlichting hebben iets pretentieus. Zo niet Jasper van Buren zijn nieuwe boek Boeddha’s uitsmijter: het is een plat boek over een verheven onderwerp. Het resultaat laat zich beschrijven als een bizar maar geslaagd huwelijk tussen Herman Hesses Siddhartha en Céline’s Reis naar het einde van de nacht.

Het verhaal is eenvoudig: de hoofdpersoon, tevens genaamd Jasper, is een doodgewone gozer uit Rotterdam. De lezer volgt hem vanaf de middelbare school tot de jonge volwassenheid. Hij ontwikkelt zich van een onzekere jongen tot een onzekere man die veel blowt en drinkt. Op een dag blijkt zijn beste vriend de verlichting te hebben bereikt. Met zijn hulp doet Jasper er ook een gooi naar, met alle gevolgen van dien.

 

De gebeurtenissen in het boek zijn alledaags: nasi eten van Wah-Li aan de Slaak; een vriendinnetje uit Ommoord; drinken en blowen bij De drie musketiers.

Dankzij al die alledaagsheid ademt het boek realisme. Het is volstrekt onduidelijk of we hier met een autobiografisch verslag van doen hebben of fictie. Dit alledaags realisme is vakkundig gecombineerd met een flinke dosis zwarte humor, dronkenmansverhalen en gewelddadige uitspattingen, wat ervoor zorgt dat het boek heerlijk wegleest. Immers, wie heeft er nu nooit over gefantaseerd om een biljartkeu op de schedel van een pestkop te laten landen, met een ‘doffe krak […], alsof je een kokosnoot verpletterde.’

De eenvoud en vermakelijkheid van het boek versluieren de verhevenheid en complexiteit van het thema. Het psychologische proces waarover dit boek gaat is me nogal wat: verlicht worden; het oplossen van het ego; ontwaken. De roman geeft geen antwoord op de talloze vragen over verlichting. Zo is Omar, Jaspers spirituele vriend, opeens verlicht. En hoewel enig mysterie hier ongetwijfeld onvermijdelijk is, was het mooi geweest als de auteur hier iets meer antwoorden op had gegeven. In plaats daarvan krijgen we een blik op verlichting en het pad ernaartoe te midden van dildo’s, wiet, angst, kungfu, onzekerheid en afhaalchinees. Hier geen Siddhartha die in het Verre Oosten verlicht wordt en waarbij de lezer kan wegdromen. Nee, dit boek geeft ons een ontnuchterende blik op verlichting en de pogingen daartoe midden in 010.

Het resultaat is een zeer vermakelijk, volks en makkelijk te lezen boek over een complex en verheven onderwerp. Het geeft je geen recept voor verlichting maar wel voor nasi goreng. Heerlijk!

Boeddha’s uitsmijter lezen? Koop de roman bij je boekhandel of HIER